Nacionalni minoritetura taj minoritetonge šiba
I finlandicko, i židovicko, i tornedalicko, i romani taj i samicko šib thaj vi kodole šibenge varijaciji si nacionalni minoritetonge šiba ando Švedo. O Zakono pa Nacionalni Minoritetura thaj Minoritetonge Šiba das ando berš 2009 andi zor. Katka rakhes informacija pa tjire šibake čačimata thaj pa kodo, če čačimo-j tu pe sama kodole zakonoski, te rodes katar e komuni thaj katar e raj.
A publikake rajen (komuni, distriktura thaj themeske agenciji) si len i obligacija, te rakhen thaj te den dumo e nacionalni minoritetonge šiba. A publikake raj vi si te buhljaren e šanse le nacionalnone minoritetonge ando Švedo, te rakhen von penge kulturi thaj te anen le maj angle.
Administraciovonge raj (kecave sar-i kado o Ombudsman pala ekvivalentni čačimata – DO) si te den e nacionalnone minoriteton o šajipe, te dikhen von pala penge trabi thaj si te konzultatin pe lenca pa lenge nacionalni minoritetonge bajura.
Kontakto e rajenca
Te izenis te vorbis finlandicka, tornedalicka vaj samicka, si tu mindig o čačimo te vorbis kodi šib, kana boldes tu lilesa karing o DO vaj karing e Parlamentosko Ombudsman (JO). Šaj kontaktiris e DO-sa imejlosa (do@do.se) vaj poštasa po cimo: The Equality Ombudsman, PO Box 4057, 169 04 Solna.
Si tu vi o čačimo te iskiris tjire lila pi finlandicko, tornedalicko vaj samicko šib, kana kontaktiris e Ofisosa katar Justicijako Kanselaro, a Agencijasa katar Švedicko Socialno Sigurta, a Švedickona Agencijasa pala Taksa vaj e Švedickone Servizosa pala Publikaki Butji, te si tu akarsoski traba jekhasa kadale agencijendar.
Te boldesa tu karing jeg agencija, taj lako butjako regiono perel totalno vaj parcialno pe 'k administraciovosko distrikto pala i finlandicko vaj i tornedalicko vaj i samicko šib, atunči si tu o šajipe, te hasnis jek katar kadala šiba, te kontaktiris le rajenca. Numa si te avel tu jek traba a agencijasa thaj tjiri traba si te avel phangli e administraciovoske distriktosa, savo-j po pušimo. Po egzemplo, tjiri traba si phangli ekhe distriktosa, kana trajis ande kado distrikto, vaj tja trabako aktiviteto perel pe ko distrikto.
De, vi avral katar jek administraciovosko distrikto si tu o čačimo te hasnis i finlandicko, i tornedalicko vaj i samicko šib ande tjo oralno vaj ande tje iskirimasko kontakto a agencijasa, te avela tu jekh traba a agencijasa thaj a agencijake raj žanen te vorbin i relevantno šib.
Save komuni keren jek administraciovosko distrikto pala diverzni šiba?
External link.
Kontakto e DO-sa
O DO kerel monitoringo pa kodo, te inkerel pe ande a Diskriminacijako Zakono perdal o them. O DO šaj te šol zakonoske krisake pasura pe kodi sama perdal o them. Kana kerel o DO monitoring a Diskriminacijako Zakono ande 'k organizacija vaj bizniso, kaj san tu responsiblo, vaj kana o DO reprezentalij tut ande 'k kris, atunči si tu o čačimo te hasnis i finlandicko, i tornedalicko vaj i samicko šib, te si tjiri traba phangli pe 'k administraciovosko distrikto tjira šibako. Si tu o čačimo te kontaktiris le DO-sa pe tjiri šib aj kodo vi oralno thaj vi iskirimasa. O DO si te del tu anglal oralno pe sa kodi šib. Te naj tut jek legalno reprezentacija, atunči si tu o čačimo, te den tut jek iskirime transleto pa e rajengi decizija.
Krisa
Te san tu partija ande jek krisaki dolga, so inkerdol ande komuni katar Gällivare, Haparanda, Kiruna, Pajala taj Övertorneå, atunči si tu o čačimo te hasnis i finlandicko vaj i tornedalicko šib, te avela i traba phangli jekha komunasa katar kadala komuni. Sa kodo važil vi pala i samicko šib ande krisa, save rakhadjon ande komuni Arjeplog, Gällivare, Jokkmokk vaj Kiruna, te avel i dolga phangli ekha komunasa katar kodala komuni.
Te izenis te vorbis tjiri šib ande kris, atunči si te informalis pa kodo a krisake rajen, kana kezdij a krisaki traba, vaj kana angluni var vorbis vaj pra tjiri traba vaj pra tjiri legalno dolga.
Edukacijake aktivitetura thaj griža phure manušenge
Te trajis tu ande 'k komuna, so perel ande 'k administraciovosko finlandicko, torneladicko vaj samicko distrikto, atunči pe tjiro kivanšago si te inzol tuke i komuna šavorengi griža, pala e šavora kastar si tut djamšago taj kastar si te les lendar sama. A grižake aktivitetura si te keren totalno vaj substancialno ande jek katar gadala šiba.
Sa kadej si tu v' ande kecavi komuna o čačimo pala sa e servizura vaj barem pe substancialno servizako kotor pe sama e phurenga grižaki, katar o personalo, kon žanel te vorbij finlandicka, tornedalicka vaj samicka.
Te trajis ande 'k komuna, so či perel ande či jek administraciovosko distrikto vaj so či perel ande 'k administraciovosko distrikto tjira šibako, thaj te si la personalo kon žanel te vorbij/hatjarel i finlandicko, i židovicko, i tornedalicko, i romani šib vaj i samicko šib, atunči šaj te rodes a komunatar, te rakhel tuke phurengo grižako servizo, so-j vaj totalno vaj substancialno pe tjiri šib.
Ando februari 2000, o Švedo ratifikalindas e Ramoski Konvencija pala i Protekcija katar Nacionalni Minoritetura (e Ramoski Konvencija) katar a Europako Konsilo thaj a Europako Čartero pa Regionalni vaj Minoritetonge Šiba (e Minoritetonge Šibengo Čartero). E nacionalni minoritetura, so-j ande kado zakono ande-pinžarde, si e židovura, e Rom, o samicko nipo, e švedoske finlandianura thaj e tornedalura. E ande-pinžarde nacionalni minoritetonge šiba si finlandicka, židovicka, torneladicka, i romani šib, samicka thaj sa lenge šibake varijanti.
Kaj rakhes maj but informacija?
A Europako Konsilo
A Europako Konsilo kerel monitoringo e Ramoski Konvencija thaj e Minoritetonge Šibengo Čartero. E monitoringoske rezultatura sar o Švedo ande inkrel e Konvenciji, rakhes po website:
A Europako Konsilo External link.
O Samicko Parlamento thaj e Stockholmoske Distriktoska Administraciovosko Bordo
O Švedicko Governo das avri o parančo karing e Stockholmoske Distriktoska Administraciovoko Bordo thaj karing o Samicko Parlamento, te len sama sar e minoritetongi politika žal angle thaj sar ande-inkerdjol o Zakono pa Nacionalni Minoritetura.
O Samicko Parlamento thaj External link.
Stockholmoske Distriktoska Administraciovosko Bordo External link.
Minoritet.se
Jek website pala Švedoske nacionalni minoritetura. O website buhljarel informacija thaj žanglimo pa o samicko nipo, pa e židovura, pa e Rom, pa e švedoske finlandianura thaj pa e tornedalura sar nacionalni minoritetura.